Kατάθλιψη προκαλεί η χρήση των κομπιούτερ το βράδυ

Η χρήση των κομπιούτερ το βράδυ αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης, επειδή...

η χρόνια έκθεση σε φωτεινές οθόνες τη νύχτα αυξάνει τα επίπεδα μιας ορμόνης του στρες, προειδοποιούν αμερικανοί ερευνητές.



Επιπλέον, η συνήθεια να χρησιμοποιούμε τα κομπιούτερ μας μέσ’ την μαύρη νύχτα, ελαττώνει και την ικανότητα μαθήσεως.



«Ουσιαστικά αυτό που ανακαλύψαμε είναι ότι η χρόνια έκθεση στο λαμπερό φως το βράδυ, ακόμα κι αν προέρχεται από τις λάμπες του σπιτιού ή τον χώρο εργασίας για τους εργαζόμενους τη νύχτα, αυξάνει τα επίπεδα μίας συγκεκριμένης ορμόνης του στρες, η οποία σχετίζεται με την κατάθλιψη και ελαττώνει τις νοητικές λειτουργίες», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Σάμερ Χατάρ, αναπληρωτής καθηγητής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Τζωνς Χόπκινς.



Έως την εφεύρεση του ηλεκτρικού λαμπτήρα στα τέλη του 19ου αιώνα, οι άνθρωποι ξυπνούσαν με την ανατολή του ηλίου και έμπαιναν για ύπνο σύντομα μετά τη δύση του. Έκτοτε, όμως, η ζωή έχει αλλάξει άρδην και πλέον μπορούμε να δουλεύουμε, να παίζουμε ή να διασκεδάζουμε μέχρι το πρωί.



Η νέα μελέτη, που πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια, αποκαλύπτει ότι αυτό το τυπικό σενάριο του 21ου αιώνα έχει σοβαρό τίμημα.



Σύμφωνα με τα ευρήματά της, το λαμπερό φως τη νύχτα ενεργοποιεί μία ομάδα εξειδικευμένων κυττάρων των ματιών, επηρεάζοντας το κέντρο της ψυχικής διάθεσης, της μνήμης και της μάθησης στον εγκέφαλο.



Τα κύτταρα αυτά λέγονται ενδογενώς φωτοευαίσθητα γαγγλιακά αμφιβληστροειδικά κύτταρα (ή ipRGCs) και είναι κοινά σε ανθρώπους και σε ποντίκια.



«Άνθρωποι και ποντίκια έχουν πολλές ομοιότητες, μία εκ των οποίων είναι ότι διαθέτουν τα ipRGCs στα μάτια τους, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται με τον ίδιο τρόπο από αυτά», εξήγησε ο δρ Χατάρ.



«Επιπλέον, σε αυτή τη μελέτη κάναμε αντιπαραβολή των ευρημάτων μας με προγενέστερες μελέτες σε ανθρώπους, γεγονός που έδειξε ότι όντως το φως επηρεάζει το μεταιχμιακό σύστημα του ανθρώπινου εγκεφάλου με τον ίδιο τρόπο.



»Το ίδιο βιοχημικό μονοπάτι, εξάλλου, διαθέτουν και τα ποντίκια».



Η μελέτη



Οι ειδικοί γνωρίζουν δεκαετίες τώρα ότι οι βραχύτερες ημέρες του χειμώνα προκαλούν σε πολλούς ανθρώπους (υπολογίζονται στο 10-20% του πληθυσμού) την επονομαζόμενη εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (είναι γνωστή και ως κατάθλιψη του χειμώνα).



Ξέρουν επίσης καλά ότι πολλοί ασθενείς παρουσιάζουν ύφεση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων τους όταν υποβάλλονται σε φωτοθεραπεία, δηλαδή εκτίθενται συστηματικά σε απλό, λαμπερό φως.



Ο καθηγητής Χατάρ και οι συνεργάτες του πίστευαν ότι κάτι ανάλογο ισχύει και στα ποντίκια και έτσι ήλεγξαν την θεωρία τους εκθέτοντας τα πειραματόζωά τους σε κύκλους φωτός-σκότους των 3,5 ωρών (εναλλάσσονταν 3,5 ώρες φωτός με 3,5 ώρες σκότους).



«Προφανώς δεν μπορούσαμε να ρωτήσουμε τα ποντίκια πως νιώθουν, αλλά παρατηρήσαμε αύξηση στις καταθλιπτικές συμπεριφορές, όπως η έλλειψη ενδιαφέροντος για ζάχαρη και οτιδήποτε τα ευχαριστεί», είπε ο δρ Χατάρ.



«Επιπλέον, τα ποντίκια κινούνταν πολύ λιγότερο τις ώρες του φωτός, ενώ έδειξαν σαφή μείωση στην ικανότητα μαθήσεως και στην ανάμνηση πραγμάτων που είχαν κάνει.



»Δεν έδειχναν επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον για νέα αντικείμενα που τοποθετούσαμε στα κλουβιά τους – και όλ’ αυτά σε αντίθεση με άλλα τρωκτικά, στα οποία δεν είχαμε παρατείνει τις ώρες της έκθεσης στο φως».



Αιματολογικές αναλύσεις έδειξαν ότι τα ποντίκια που εκτίθεντο στο φως πολύ περισσότερο από το φυσιολογικό, είχαν αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης. Η κορτιζόλη είναι η ορμόνη του στρες, η οποία σε πολυάριθμες μελέτες έχει σχετισθεί με κάθε παράμετρο της μάθησης και της ψυχικής διάθεσης. 



«Σβήστε τα φώτα»



Οι ερευνητές πήγαν ένα βήμα παραπέρα την μελέτη τους, η οποία δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature», χορηγώντας στα ποντίκια μικροσκοπικές δόσεις από το αντικαταθλιπτικό φάρμακο φλουοξετίνη.



Το φάρμακο άμβλυνε τα συμπτώματα των ζώων, τα επανέφερε στην προτέρα, υγιή ψυχική διάθεση και όξυνε την ικανότητα μαθήσεώς τους – γεγονός που αποτελεί μία ακόμα απόδειξη ότι τα μαθησιακά προβλήματά τους οφείλονταν στην κατάθλιψη.



Ο δρ Χατάρ τόνισε πως τα ευρήματα της μελέτης πρέπει να αποτελέσουν προειδοποίηση για τους ανθρώπους.



«Δεν λέω πως πρέπει να καθόμαστε στο απόλυτο σκοτάδι τη νύχτα, αλλά σαφώς συνιστώ να ανάβουμε όσο το δυνατόν λιγότερα και πιο αχνά φώτα», είπε.



«Στόχος θα πρέπει να είναι να χρησιμοποιούμε όσο φως είναι απολύτως απαραίτητο και μόνον όταν το χρειαζόμαστε. Με αυτό τον τρόπο θα αποφύγουμε την ενεργοποίηση των ipRGCs και τις συνέπειες στην ψυχική διάθεση που αυτά επιφέρουν».